Hz. Mevlana kamil manada bir namazın nasıl olması gerektiğini şöyle tarif ederdi:

İftitah tekbirinin manası "Allah'ım, biz senin huzurunda kurban olduk." demektir. Nasıl kurban keserken Allahuekber diyoruz aynı şekilde Allah için kurban edilmeye layık olan nefis için de böyle söyleriz.

Bu durumda beden ismail, can da İsmail (as) gibidir. Can yani İbrahim bedenin heva ve hevesini kesmek için tekbir getirince beden şehvetlerden, hırslardan kurtulur. Namaz kılanlar, mahşer gününde olduğu gibi Allah'ın huzurunda saflar halinde durmayı, hesap vermeyi, yalvarıp yakarmayı hatırlarlar. Namazda göz yaşları eşliğinde kıyamda durmak, kıyamet günü dirilerek, kabirlerden kalkıp Allah'ın huzurunda durmaya benzer. Cenab-ı Hakk o gün her bir kula " sonra o gün nimetlerden hesaba çekileceksiniz!" ayetinde hatırlatıldığı üzere her bir nimetin hesabını soracak ve herkes Allah'a hesap vermenin ağırlığını hissedecektir.

Kul kıyamda iken, Allah'ın huzurunda muhasebe edildiği şuuruyla iki büklüm olur yaptıklarından ötürü rükua varır. Mahcubiyetinden ayakta durmaya takati kalmaz. Rukua eğilince "sübhane rabbiye'l-azim" diyerek Allah'ı tesbih, tazim ve tenzih eder.

Sonra Hak teala o kula " başını kaldır da sorulan sorulara cevap ver." diye seslenir. Kul mahcup bir halde başını kaldırır; doğrulur fakat fazla dayanamaz. Utancından yüz üstü secdeye kapanır.

Neden sonra kendisine " secdeden başını kaldır da yaptıklarından haber ver" çağrısı gelir. O bir kez daha utanarak başını kaldırır ama yine fazla dayanamaz ve yere kapanarak tekrar secdeye varır.

Cenab-ı Hakk ona başını kaldırmasını ve nimetlerin hesabını vermesini söyler. Allah'ın huzurunda hesap vermekten artık mecali kalmamış, ayakta duracak gücü de tükenmiştir. Bu sebeple ayakta duramaz ve ka'deye oturur, dizleri üstüne çöker. Cenab-ı Hakk hala kendisinden dünya hayatının hesabını vermesini beklemektedir. Kul çaresizlikten yüzünü sağ tarafa döndürür, peygamberlere ve meleklere selam verir. Onlara yalvarır ve der ki: " ey mana padişahları, bu kötü kişiye şefaat edin, bu günahkarın ayağı da örtüsü de çamura battı." Peygamberler bu yardım talebine " çare ve yardım günü geçti gitti, çare dünyada olabilirdi, orada hayırlı işler yapmadın, ibadet etmedin, öğünler geçti. Ey bahtsız kişi, sen vakitsiz öten bir horoz gibisin; git, bizi üzme, bizim kalbimizi kırna." Diye cevap verirler.

Kul çaresiz bu sefer yüzünü sola çevirir, bu kez de akrabalarından yardım ister. Ancak maalesef onlar da " ey efendi! Biz kimiz ki sana yardım edelim, elini bizden çek de kendi cevabını Allah'a kendin ver." Diyerek onu yalnız bırakırlar.

Hiçbir yerden yüz bulamayan o kulun gönlü, yüz parça olur. Herkesten ümidi kesince, ellerini açar ve duaya durur. " Allah'ım! Herkesten ümidimi kestim. Evvel ve ahir kulunun başını vuracağı, sığınacağı sensin; Senin rahmet ve mağfiretine son yoktur." Der ve sığınması gereken gerçek kapıya yönelir, günahlarını nedamet gözyaşlarıyla yıkamaya koyulur.

Hazreti Mevlana namazın mana ve muhtevasıyla ilgili bunları söyledikten sonra konuyu şu nasihatlerle bitirir: " namazdaki bu hoş işaretleri gör de sonunda kesin olarak işin böyle olacağını anla.... aklını başına al da namaz yumurtasından civciv çıkar, yani namazdan manen istifade et, yoksa dane toplayan bir şey öğrenememiş kuş gibi Allah'ın büyüklüğünü düşünmeden yere başını koyup kaldırma.

NOT:Her Perşembe günleri Döğer hür haberde Döğer Eko Haberin katkılarıyla Dini yazı paylaşılacaktır.